Betaal je in Nederland belasting over je cryptocurrencies?

Er is nog steeds veel onduidelijk over cryptocurrencies, belasting en de belastingaangifte. Eigenlijk best vreemd, want ze zijn al sinds 2009 voor het grote publiek beschikbaar. Daarnaast is het een enorme industrie waar miljarden Euro’s in rondgaan. Tegelijkertijd is de moeilijkheid van het belasten van digitale munteenheden te verklaren. Aangezien cryptocurrencies juist als doel hebben om los te staan van centrale, financiële instituten. Het vormt een aanzienlijk deel van de aantrekkingskracht.

Vanzelfsprekend is de belastingdienst hier niet zo blij mee. Zij proberen op allerlei manieren de regels aan te passen zodat gegevens over het bezit van crypto’s worden doorgespeeld. Inmiddels zijn er een aantal duidelijke richtlijnen. Maar er bestaat ook nog veel onzekerheid. Bovendien lijkt het erop dat de wet in de nabije toekomst verandert, mogelijkerwijs met terugwerkende kracht. Daarom is het van belang goed op de hoogte te zijn van de belasting wanneer je cryptocurrencies in je bezit hebt.

Cryptocurrencies vallen onder inkomen of bezit

Voor aangifte maakt de belastingdienst onderscheid tussen verschillende groepen, verdeeld over 3 boxen.

Vermogensbelasting over je cryptocurrencies

Voor de meeste bezitters vallen cryptocurrencies onder box 3. Ze worden dus gezien als vermogen. In Nederland hoef je pas belasting over cryptocurrencies te betalen wanneer jouw bezit dat onder box 3 valt meer dan  €50.000,- aan waarde vertegenwoordigd. Heb je een fiscale partner? Dan verdubbel je dit heffingsvrije vermogen. Je betaalt dan dus geen belasting tot een vermogen van €100.000,-.

Inkomensbelasting voor traders van digitale munten

Inkomsten uit vermogen vallen normaal gesproken dus onder box 3. Maar hoe zit dat met professionele traders? Voor hen is het namelijk hun werk om door te handelen vermogen te laten groeien. Actief werken aan de groei van je vermogen valt onder box 1: belastbaar inkomen uit werk en woning.

De grens is in dit geval niet eenvoudig te bepalen

Op zich is het onderscheid best duidelijk. Maar waar precies de grens ligt is moeilijk vast te stellen. Hoeveel uren moet je ergens insteken om van werk te spreken? Bezitters van crypto’s pakken het namelijk niet allemaal hetzelfde aan. Sommigen hebben eenvoudigweg wat digitale munten op hun naam staan.

Anderen zijn in het weekend of periodiek actief met het opzoeken van informatie en koersen en het sluiten van gunstige deals. Daarnaast spelen de aangeschafte hulpmiddelen een rol. Als je investeert om beter te traden neigt je winst naar belastbaar inkomen. Dit is met name voor miners interessant. Voor hen is het namelijk wel degelijk werk en valt de winst dus onder box 1.

Onderscheid tussen inkomen en bezit vaak onduidelijk

Bij de aangifte van je belasting is het een stuk gunstiger om je bezit aan cryptocurrencies onder box 3 te laten vallen. In box 1 loop je namelijk de kans dat je tot 49,50% inkomstenbelasting betaalt. Dat is met name afhankelijk van wat je in totaal verdient. Gezien de relatief vage regelgeving is het zelfs voor professionele traders aantrekkelijk om hun winst gewoon in box 3 op te geven. Er zijn wel een aantal richtlijnen om het onderscheid iets te verduidelijken. Hoewel deze ook niet direct uitsluitsel geven.

De mate van kennis en ervaring speelt een rol

De eerste richtlijn is direct behoorlijk vaag. Om te bepalen of je inkomen onder box 1 of box 3 valt wordt er namelijk uitgegaan van de mate van kennis die je had toen je de crypto’s verhandelde. Wanneer je deals sloot op basis van een inschatting en relatief algemene kennis, dan val het onder box 3. Maar als jij bijzondere kennis in handen had ten tijde van de transacties, dan telt het verdiende vermogen als inkomen. Zoals gezegd is dit uitzonderlijk vaag.

Het enige dat je hieruit opmaakt is dat pro traders hun winst op moeten geven bij inkomstenbelasting. Maar dat is al bekend. Daarnaast is het niet duidelijk of je hiermee een onderscheid moet maken tussen de crypto’s die je hebt. Misschien heb je er een aantal zomaar gekocht. Terwijl je later meer interesse ontwikkelde, uitgebreid onderzoek hebt uitgevoerd en vervolgens weloverwogen trades bent aangegaan. Het lijkt nogal vreemd om je crypto’s op basis hiervan door de jaren heen gescheiden te houden.

De tijd die je besteedt aan het traden van cryptocurrencies

Wederom een onduidelijke richtlijn die slechts voor een kleine groep een duidelijkheid verschaft. Deze regel geeft aan dat winst uit het traden van cryptocurrencies onder box 1 valt wanneer het voor jou een dagbesteding is. Net zoals de eerste regel geeft dit eigenlijk alleen het verschil weer tussen een professional en een amateur. Verder is het niet helemaal vastgelegd welke bezigheden meetellen en welke niet. Is het lezen van een artikel over crypto’s op het internet uit algemene interesse een reden om je digitale munten onder inkomsten op te geven? Dat is slechts een van de vele vragen die de warrige formulering van de belastingdienst oproept.

Het aanschaffen van apparatuur om crypto’s te minen

Gelukkig biedt deze richtlijn wel duidelijkheid. Hoewel dit alleen belangrijk is voor een selecte groep, namelijk de miners van cryptocurrencies. Om te minen heb je dure apparatuur nodig. Daarnaast kost het veel stroom en geef je dus veel geld uit aan je energie. Je trekt de kosten die je maakt af van de winst. Wat overblijft geeft je vervolgens gewoon op in box 1 bij de belastingdienst. Naast winst is er sprake van bezit. De ontvangen cryptocurrencies vallen onder je vermogen en dus onder box 3.

Je betaalt geen btw over cryptocurrencies

Over producten en goederen voor consumenten betaal je doorgaans btw. Normaal gesproken is dat 21%. Voor bepaalde productgroepen bedraagt de btw 9%. Denk daarbij aan onder andere etenswaren, lesmateriaal, personenvervoer en geneesmiddelen. De meningen over de legitimiteit van cryptocurrencies als betaalmiddelen zijn nog in volle gang.

Officieel is het geen wettig middel om transacties af te ronden. Maar wat betreft belasting oordeelde het Europese Hof van Justitie in 2015 in het voordeel van bezitters van cryptocurrencies. Ze gaven namelijk aan dat cryptocurrencies geen ander doel hebben dan als betaalmiddel te worden ingezet. In dit geval is het dus niet relevant of digitale munteenheden een wettig betaalmiddel zijn. Het verhandelen van cryptocurrencies kost dus geen btw. Ze vallen op dit punt onder dezelfde regels als traditionele valuta.

De koers op 1 januari is allesbepalend bij de aangifte

Het is bekend dat de koersen van cryptocurrencies extreem volatiel zijn. Zelfs op een enkele dag kan de waarde sterk schommelen. Daarom heeft het moment van aangifte sterke invloed op de totale waarde. Om alles gelijk te trekken hanteert de belastingdienst de waarde van je cryptocurrencies op 1 januari.

Hoe zit met het verschillen in koersen tussen exchanges?

De waarde van dezelfde crypto is niet identiek bij iedere exchange. Dat heeft wederom invloed op de totale waarde van je digitale bezit. Het is toegestaan om zelf je exchange uit te kiezen. Maar het is wel verplicht om ieder jaar dezelfde te gebruiken.

Het risico op een boete bij het verhullen van vermogen

Je bent dus verplicht om je vermogen of verdiensten betreffende cryptocurrencies door te geven. Wanneer je dat niet doet, gelden dezelfde regels als bij andere vormen van belastingontduiking. Dat komt je op z’n minst op een flinke boete te staan. Bij grotere overtredingen is er zelfs sprake van strafrechtelijke vervolging.

Let dus goed op wanneer je besluit om je digitale munten geheim te houden. Bedenk overigens wel dat het voor kleine beleggers allemaal minder relevant is. Tenminste, wanneer je totale vermogen niet boven de grens voor vermogensbelasting uitkomt. Miners, fulltime traders en grote investeerders zijn wel verplicht om hun inkomsten en vermogen door te geven aan de fiscus.

Cryptocurrencies en de Wet op het financieel toezicht

De overheid kijkt graag in je portemonnee. Hiermee controleren ze wat je bezit en of dat overeenkomt met wat je opgeeft. Daar is zelfs een speciale wet voor: de Wet op financieel toezicht (Wft). Die geeft de overheid het recht om in de financiële huishouding van bijvoorbeeld banken en verzekeringen te kijken. In Nederland zijn de Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten verantwoordelijk voor dit toezicht. Dit toezicht staat haaks op het idee achter de opzet van cryptocurrencies. Anonimiteit en het losstaan van centrale overheden waren namelijk de drijfveren voor de oprichting van digitale munteenheden.

De aantrekkingskracht van cryptocurrencies

Overheden en financiële instellingen zien cryptocurrencies het liefst zo snel mogelijk verdwijnen. In een aantal landen, waaronder China, zijn ze al verboden. Voor veel consumenten is de anonimiteit juist een reden om cryptocurrencies te bezitten. In sommige gevallen is dat om schimmige redenen. Denk bijvoorbeeld aan deals in het criminele circuit.

Maar de meeste bezitters van crypto’s zijn geen delinquenten, maar gewone burgers die wat extra’s proberen te verdienen. Dit geeft ook meteen de complexiteit van het probleem aan voor overheden. In landen zoals Nederland staat vrijheid hoog in het vaandel, maar tegelijkertijd wil je niet dat criminelen ongestoord hun gang kunnen gaan.

De Wet Financieel toezicht bestaat ook om burgers te beschermen

Als eenvoudige, brave burger voelen wetten zoals die als de Wet Financieel toezicht een beetje als een doorn in het oog. Je doet immers niet verkeerd maar tegelijkertijd word je wel continu op de vingers gekeken. Maar bedenk wel dat de Wet financieel toezicht niet alleen bestaat om burgers te pesten. Want dankzij de controle is er sprake van een bepaalde mate van bescherming.

Op een individueel vlak is dat voorkomen dat een consument failliet gaat door het aangaan van allerlei onverantwoorde leningen. Dat voelt wellicht nog steeds een beetje als paternalisme. Maar andere functies zorgen er ook voor dat financiële instellingen zich aan bepaalde regels houden. Daar profiteer je wel van als burger.

Daarbovenop wordt er voor organisatie op een nog hoger niveau gezorgd. De Wet Financieel toezicht heeft namelijk de verantwoordelijkheid om het financiële systeem gezond te houden. De gehele economie is met elkaar verbonden. Hierdoor stort het geheel als een kaartenhuis in elkaar wanneer belangrijke onderdelen niet functioneren. In het ergste geval leidt dat tot een grootschalige economische crisis. Door het financiële systeem secuur te monitoren wordt dat voorkomen.

Het uitbreiden van de Wet Financieel toezicht

Het komt niet als een verrassing dat de overheid de Wet Financieel toezicht graag uitbreidt. De samenwerking tussen nationale autoriteiten is continu aan het verbeteren. Met name landen in de Europese Unie communiceren veel met elkaar over financiële gegevens. Daarnaast bestaat de wens om exchanges van cryptocurrencies te verplichten om financiële informatie door te spelen. Dat is een grote angst voor veel bezitters van digitale munten. Verschillende grote exchanges staan al in contact met de overheid. De bekendste daarvan is eToro.

Hebben crypto’s nog wel zin wanneer een overheid inzicht heeft?

Een grote aantrekkingskracht van digitale munteenheid was de anonimiteit van de bezitters en de uitgevoerde transacties. Overheden over de hele wereld maken er werk van om juist wel inzicht te krijgen. De vraag is wat het effect is op het gebruik en de waarde van de munten. Tot nu toe hebben verboden van landen weinig invloed op de koers op de lange termijn. Over het algemeen groeit de waarde van de grote crypto’s alleen maar door.

Dat gaat op het eerste gezicht veranderen wanneer steeds meer bezitters zich in het nauw gedreven voelen en besluiten hun munten te verkopen. Voor beleggers lijkt meer inzicht dus slecht nieuws. Hoewel meer controle wellicht een nieuwe groep aanspoort om juist wel cryptocurrencies te beleggen. Dat zou tot een waardestijging leiden. Want hoeveel waarde je hecht aan zaken als anonimiteit en controle is subjectief. Los van de koers bepaalt ieder dus voor zich wat het belang en de waarde van cryptocurrencies zijn.

Conclusie: cryptocurrencies en belastingaangifte

In feite tellen cryptocurrencies net zoals gewoon geld. Door de waarde om te zetten naar Euro’s weet je ongeveer waar je staat als belastingbetaler. Wanneer crypto’s voor jou een echte inkomstenbron zijn, dan geef je dat op bij de inkomstenbelasting. Is het belegd vermogen, dan dien je belasting over cryptocurrencies te betalen wanneer je totale vermogen de toegestane grens overschrijdt. Zoals besproken zijn de scheidingslijnen van de fiscus niet eenduidig. Je bent momenteel dus zelf verantwoordelijk om je aangifte eerlijk in te vullen.

De risico’s van het verbloemen van je cryptocurrencies

Wettelijk ben je verplicht om aangifte te doen. Momenteel is het voor de overheid in veel gevallen lastig om in te zien wat je precies bezit. Dat is overigens ook weer afhankelijk van het handelsplatform dat je gebruikt. Daarnaast speelt de morele verplichting ook een rol. Hoewel dat voor iedereen anders is. Maar bedenk wel dat het verborgen houden van financieel bezit en inkomen kan leiden tot een strafrechtelijke vervolging.

Verhoogd toezicht en het sentiment rondom cryptocurrencies

De afwezigheid van toezicht is een van de grote aantrekkingskrachten van cryptocurrencies. Dat geldt niet alleen voor criminelen, maar ook voor de doorgaans brave burger. Het bestaan van cryptocurrencies was ooit een soort verzet tegen de gevestigde orde en financiële autoriteiten. Inmiddels is dat allang niet meer zo. Het is geen geheim dat juist de rijken over grote hoeveelheden cryptocurrencies beschikken. Digitale munten verhelpen het probleem niet dat de rijken alleen maar rijken worden en de armen steeds armer. Net zoals alle vormen van beleggen versterkt het dit effect juist alleen maar.

Meer inzicht van financiële autoriteiten en de koers van crypto’s

Wanneer een product positieve eigenschappen kwijtraakt is er minder vraag naar. Bij minder vraag gaat de waarde van het product omlaag. Dat is zo’n beetje de eerste les in economie. Inmiddels is het een feit dat het toezicht op bezit en transacties van cryptocurrencies gaat toenemen.

Hiermee verliezen ze een van de eigenschappen die digitale munten zo populair maakten. Een logisch gevolg zou zijn dat de waarde daalt. Maar er spelen andere factoren mee. Want er bestaat nog steeds een grote groep die cryptocurrencies wantrouwt. Daar komt verandering in wanneer de controle van de overheid en financiële autoriteiten toeneemt. Zij gaan misschien wel massaal investeren in crypto’s, waardoor de waarde toeneemt. Momenteel is dat allemaal niet te voorspellen. Tot nu toe hebben digitale munten alle tegenslagen doorstaan. De toekomst gaat uitwijzen wat verhoogd toezicht voor effect heeft.

Gerelateerde artikelen

Meest gestelde vragen